Er is in Nederland een grote schaarste aan woningen. Daarom wordt er op grotere schaal ‘tijdelijke’ woningen in de vorm van unitbouw gerealiseerd. Deze woningen mogen volgens de regelgeving een lager brandveiligheidsniveau hebben, terwijl er extra risico’s zijn. Denk aan onbereikbare brandhaarden voor brandweer en interne rookverspreiding in holle ruimtes. Deze extra risico’s kunnen eenvoudig opgelost worden met een sprinklerinstallatie, zo blijkt ook in de praktijk. Incidenten zoals de brand in Riekerhaven aan de Voetbalstraat in Amsterdam1 laat zien dat iedereen veilig kan vluchten, maar dat een hele reeks woningen verloren gaat of voor langere tijd onbewoonbaar wordt. De vraag rijst of de regels voor modulair bouwen, zoals unitbouw, acceptabel zijn.
Bij onderzoeken naar naleving van de regelgeving wordt het belang van bewoners genegeerd. Dat gebouwen voldoen aan de regelgeving betekent niet dat ze veilig zijn! De extra risico’s in unitbouw of containerbouw kunnen eenvoudig opgelost worden. Sprinklers zouden een standaardoplossing moeten zijn, waardoor bewoners geen hinder ondervinden of, nog erger, hun woning verliezen bij een brand in het complex.
Unitbouw is risicovol
Iedereen herinnert zich waarschijnlijk nog de desastreuze Schipholbrand waarbij 11 personen om het leven kwamen. In 2007 publiceerde VROM de publicatie “Wegwijzer brandveiligheid unitbouw”. Unitbouw wordt vooral toegepast voor tijdelijke bouw. Bij unitbouwcomplexen die bestaan uit gestapelde units of uit units die zijn omsloten met een schilconstructie door extra gevelbekleding en/of dak, is extra aandacht nodig voor de naleving van de brandveiligheidseisen om de brandveiligheid te waarborgen. Om de kans zo klein mogelijk te maken dat brand of rook tot onzichtbare holle ruimten doordringt en zich onverwacht verspreidt, wijst de handreiking van VROM op de volgende aandachtspunten:
• Brandveilige afdichting van kabel- en leidingdoorvoeringen;
• Aanwezigheid van brandkleppen in ventilatiekanalen;
• Compartimentering of opvulling met onbrandbaar materiaal van de holle (loze) ruimten tussen de gestapelde units en tussen de units en de schilconstructie.
Regelgeving unitbouw/containerwoningen
De belangrijkste verschillen met nieuwbouweisen zijn:
• De eis voor de brandwerendheid van de woningen is geen 60 minuten, maar 30 minuten weerstand tegen branddoorslag en overslag.
• De brandwerendheid met betrekking op bezwijken op de sterkte bij brand is 30 minuten in plaats van 120 minuten bij nieuwbouw.
• Er worden geen eisen gesteld aan de rookdoorgang (RA en R200).
Bouwmethode
In de praktijk streven bouwers ernaar om aan het niveau van de brandveiligheidseisen te voldoen, maar ook niet meer dan noodzakelijk. De minimum eisen worden maximum! Tel daarbij op dat de gangbare werkwijze, bouwen met aanbestedingen, uitbesteding en ingewikkeld toezicht, betekent dat veel punten niet zonder destructief onderzoek te controleren zijn en dus leiden tot een groter risico voor de bewoners. En dan zijn de risico’s in de gebruiksfase nog niet eens benoemd.
Sprinklers als standaardvoorziening in unitbouw
Er is in principe niets tegen snelle bouwmethoden zoals containerbouw en prefab bouw. De extra risico’s zouden echter gecompenseerd moeten worden door het toepassen van een (woning)sprinklerinstallatie. Een sprinklerinstallatie zorgt ervoor dat de brand in de meeste gevallen automatisch wordt geblust. De Britse brandweer kon geen bewijs vinden dat met sprinklers er fatale slachtoffers in woningen waren2. Sprinklers zorgen dat de rookproductie beperkt blijft en dat rook zich niet gemakkelijk verspreidt naar ander woningen. Dat is gemakkelijk te verklaren. Voor rookverspreiding is drukverschil met de omliggende ruimte nodig. Brand zorgt voor drukverhoging in de brandruimte waardoor rook zich verspreidt. Door automatisch de brand met sprinklers te bestrijden, blijft de temperatuur laag en is de motor achter rookverspreiding uitgeschakeld.
De VSI, onderdeel van Federatie Veilig Nederland, is van mening dat de extra risico’s van unitbouw met een sprinklerinstallatie meer dan ruimschoots worden gecompenseerd. Bewoners en woningcorporaties beschikken met (woning)sprinklers over zeer brandveilige unitbouwwoningen die het niveau van nieuwbouw ruimschoots overtreffen.
Voordelen voor ontwikkelaars en woningcorporaties
De voordelen van het aanbrengen van een sprinklerinstallatie voor gebouweigenaren, vaak woningcorporaties, zijn groot en passen bij de zorgplicht voor de bewoners. Het voorkomt dat voor een grotere groep bewoners bij een brand ineens tijdelijke woonruimte moet worden gezocht.
