Het Gebouw
Het Stadskantoor staat aan de westkant van Utrecht CS, gedeeltelijk boven de stationsingang aan het Jaarbeursplein. Het gebouw is ontwikkeld door NS Stations in opdracht van de Gemeente Utrecht en biedt onderdak aan meerdere gemeentelijke organisatieonderdelen. Inwoners van Utrecht kunnen er terecht voor bijna alle gemeentelijke diensten en producten. In september 2010 is gestart met de voorbereidende werkzaamheden. Op 30 mei 2014 is het Stadskantoor opgeleverd. Het is een opvallend gebouw van ruim 90 meter hoog. Het open karakter en het hoge atrium zorgen voor overzicht en bevorderen de sociale veiligheid. Het gebouw heeft een oppervlakte van 65.000 m2 verdeeld over 21 verdiepingen met in totaal 2.500 werkplekken. Er is een fietsenstalling met ruimte voor 2.200 fietsen en een parkeergarage voor 160 bedrijfsauto’s.
Het Stadskantoor is een duurzaam gebouw. Het heeft koudeopslag, drielaags glas, een sedumdak, zonnepanelen en sprinklers. Het is zo ontworpen dat het zo min mogelijk CO2 uitstoot. Deze maatregelen hebben ervoor gezorgd dat het Stadskantoor in 2015 het BREEAM certificaat ‘good’ heeft behaald.
Brandveiligheid
Het Stadskantoor is een onderdeel van het Masterplan Stationsgebied Utrecht. Bij de ontwikkeling van het gebouw moest rekening worden gehouden met de bestaande en toekomstige omliggende bebouwing en infrastructuur. Brandveiligheid speelt daarbij een belangrijke rol. Het gebouw ligt direct aan de spoorlijn en overdekt een deel van de nieuwe OV-terminal van Utrecht CS. Een brand in het Stadskantoor mag geen impact hebben op het grootste treinknooppunt van Nederland. Andersom mag een calamiteit met gevaarlijke stoffen op het spoor ook geen invloed hebben op personen die vanuit het Stadskantoor moeten ontvluchten.
Gebouwen in Nederland moeten voldoen aan de eisen in het Bouwbesluit. Maar het Bouwbesluit stelt slechts standaardeisen voor gebouwen tot 70 meter hoogte. Het Stadskantoor is 90 meter hoog, daarom is ook gekeken naar de praktijkrichtlijn ‘brandveiligheid in hoge gebouwen’ uit 2005. Deze praktijkrichtlijn biedt handvatten om brandveiligheid in hoge gebouwen te realiseren, waarvan voor het Stadskantoor op onderdelen gemotiveerd is afgeweken.
Bij de ontwikkeling van het Stadskantoor is de brandveiligheid dan ook integraal beschouwd. Vanaf de start zijn alle belanghebbenden betrokken. Dit heeft geresulteerd in één plan, het zogenaamde Integrale Plan Brandveiligheid (IPB). In dat plan is de mix van individuele maatregelen, zoals door de belanghebbenden afgesproken, vastgelegd. De bouwkundige-, installatietechnische- en organisatorische maatregelen vormen de BIO-mix waarmee aan de eisen wordt voldaan.
Sprinklers
Bij de uitwerking van de brandveiligheidsvoorzieningen lag de keuze voor een sprinklerinstallatie voor de hand. Niet alleen schreven privaatrechtelijke documenten de aanwezigheid van een automatisch blussysteem voor, door de complexiteit en openheid van het gebouw is de realisatie daarvan alleen met een sprinklerinstallatie goed mogelijk. Een sprinklersysteem zorgt ervoor dat een brand zich niet kan ontwikkelen en dat deze in de meeste gevallen automatisch wordt geblust. Het ruim 26 meter hoge atrium is ook voorzien van sprinklers. Een zogenaamd thermisch daknet, conform de eisen van FM Global, zorgt hier voor een brandveilige omgeving.
De sprinklerinstallatie in het Stadskantoor is ontworpen en gerealiseerd door een gecertificeerde installateur, aangesloten bij de Verenigde Sprinkler Installateurs (VSI). Het gehele gebouw, met uitzondering van de parkeergarage, is voorzien van quick response sprinklers, sprinklers die extra snel reageren op brand. Door toepassing van concealed (verborgen) sprinklers, is de sprinklerinstallatie niet overal zichtbaar. Bijna alle techniek van het gebouw bevindt zich centraal in het Stadskantoor. Het bluswater en de sprinklerpompsets bevinden zich in de parkeerkelder.
Voordelen
Het Stadskantoor is gelegen in een complexe binnenstedelijke situatie en biedt door zijn hoogte de nodige uitdagingen voor de inzet van de brandweer. Door toepassing van sprinklers, die direct starten met blussen, zijn de risico’s die dat met zich meebrengt beheersbaar gemaakt. Om de inzet van de brandweer in het gebouw verder te ondersteunen, worden ook de blusleidingen met water gevoed vanuit de sprinklerinstallatie. Uiteraard beschermt de sprinklerinstallatie ook de brandweermensen bij een mogelijke bestrijding van brand.
De keuze voor sprinklers vergrootte ook de ontwerpvrijheid en maakte de toepassing van grote brandcompartimenten mogelijk. Hoewel dat wel mogelijk was, is het Stadskantoor niet als één brandcompartiment uitgevoerd. Vanwege redundantie en het zeker stellen van de aanvalsroutes voor de brandweer, is het gebouw in logische strategische brandcompartimenten ingedeeld.
De bouwconstructie van het Stadskantoor moet in beginsel gedurende 120 minuten bestand zijn tegen de invloed van brand. Door de toepassing van sprinklers kon deze tijd met 30 minuten gereduceerd worden. Dit leverde een kostenbesparing op. Ook het branddetectiesysteem kon eenvoudiger worden uitgevoerd, omdat gedeeltelijke bewaking volstaat.
Extra brandveilige keuzes
Hoewel door de toepassing van sprinklers de gedeeltelijke ontruiming van een gebouw, Defend in Place, een reële optie kan zijn, is er in dit geval voor gekozen om het gebouw bij brand altijd geheel te ontruimen. Afwegingen daarbij zijn de ingewikkelde indeling van het gebouw met hoofdvluchtwegen die leiden naar een verhoogd maaiveld. De vluchtwegen bevinden zich in de vier trapkernen, waarvan er twee op de promenade van Utrecht CS uitkomen. Het gebouw dient binnen 30 minuten leeg te zijn, maar al eerder is iedereen veilig in de trapkernen. De dataruimtes in het Stadskantoor zijn afwijkend beveiligd met een gasblusinstallatie met het oog op de bedrijfscontinuïteit. De gevel van het Stadskantoor is uitgevoerd met speciale composiet panelen, die tegelijkertijd de binnen- en buitenwand vormen. Deze speciaal voor dit project ontwikkelde panelen zijn in een brandlaboratorium getest om te controleren of ze aan de hoge eisen ten aanzien van de brandklasse voldoen. Op een aantal bouwlagen bezitten de panelen daarnaast een brandwerendheid om brandoverslag vanuit de omgeving gedurende een bepaalde tijd te voorkomen.
